Esir Şehrin İnsanları

Yapıt Hakkında

Kâmil Bey, servetinin hesabını doğru olarak bilmeyecek kadar zengin bir Abdülhamit paşasının biricik oğludur. İstanbul’da Galatasaray lisesini bitirdikten sonra Fransa’ya giderek Sorbonne Üniversitesinde felsefe okur; Shakespeare üzerine inceleme yapmak için uzun yıllar Londra’da, resmi ilerletmek düşüncesiyle bir süre Roma’da kalır; Mısır’a, Hindistan’a, Çin’e, kuzey ve güney Amerika’ya geziler yapar. 1913 yılında 27 yaşında, İstanbul’da gene bir paşa kızı ve kültürlü Nermin hanımla evlenir. Evlendiklerinin üçüncü günü de Avrupa’ya hareket ederler. Birinci Dünya Savaşı patladığı zaman İspanya’dadırlar; kızları Ayşe, 1916’da Madrit’te doğar. Savaşın bitiminde İstanbul’a dönerler. İstanbul’da ancak iki dükkânla bir köşk kalmış, gerisi yangınlarda yanmış, ellerde çarçur edilmiştir. Üsküdar’da Bağlarbaşı’ndaki o köşke yerleşirler. Anadolu’da Kuvayı Milliye direnişleri başlamıştır. O vakte kadar mirasyedi olarak yaşamış, hiçbir esaslı iş tutmamış olan Kâmil Bey’in önce aklı yatmaz bu toparlanmalara; fakat çevresiyle temasa gelip insanlarla kaynaştıkça halk ruhunu görür, uyanır. Aristokrat bir aydındı; zamanla memleket insan ve gerçeklerini tanıyarak devrimci bir aydın olur, Millî Mücadele’ye karışır. Anadolu’ya bir plan gönderme işinden tutuklanır; İkinci İnönü zaferinin (30 Mart/1 Nisan 1921) kazanıldığı sıralardadır; divanıharpte yedi yıla hüküm giyer. Arkadaşı Ramız Efendi serbest bırakılıp da cezaevinde yapayalnız kalınca derin bir yalnızlık duygusuyla sarsılır. “Kapı Ramiz Efendi’nin bıraktığı boşluk üzerine kapandı. Kâmil etrafına korkuyla bakarak karyolaya oturdu. “Yedi sene! hiç olur mu? İmkânsız!” diyerek titreyen elini ağzına götürdü.” Romanın son cümleleridir.

Bir panorama açılışıyla Mütareke devrinin İstanbul’unu kapsayan eser, yazarın en beğenilen romanları arasında başlarda geliyor.

Kaynak: Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü / Behçet Necatigil