Kağnı

Yapıt Hakkında

Onüç hikâyeli kitaba adını veren ilk hikâyede oğlu öldürülmüş yaşlı bir ana, köylülerin cinayeti örtbas ettirmelerine göz yumarsa da, bir ay sonra bir ihbar sonucu, vilâyet ten gelen iki jandarmanın zoruyla, mezarından çıkarılan kurtlanmış cesedi kağnıya yükleyip §ehre götürecektir. Jandarmalar, muhtarı, imamı ve katili birbirlerine bağlayarak önlerine katmış, önceden gitmişlerdir. Altmışlık kadın, gece yarısı yolda bitkin, acılı yere yuvarlanır kalır, kağnı ıssız yolda kendi bildiğine ilerlemektedir. İkinci hikâye bir Kamyon’da, Konya’dan İzmir’e çalışmaya giden bir köy delikanlısının, yolun sonlarına doğru, şoföre verecek hiç parası olmadığı için, kendim kamyondan tersine atışı ve dengesini kaybederek başı taşlara çarpa çarpa yardan aşağı, dereye yuvarlanışı anlatılır. Üçüncü hikâye Kafa Kâğıdı’nda yol parası borcundan hapse düşmüş elli kişiden biri de “hepsi devletin kâğıdı olduğu için” torununun nüfus kâğıdını kendininmiş gibi kullanmakta sakınca görmeyen yaşlı bir köylüdür. Bir Şaka ve Duvar hikâyeleri de yazarın hapishane anılarıyla oluşuyor. Gramofon Avrat, Konya hovardalarının paylaşamadıkları, yirmi yaşlarında bir küçük kadındır: Uzaktan tutkunu arabacı Murat’ın, bir oturak âleminde kendisi için hayatını tehlikeye attığını görür. Zamanla geneleve düşerse de artık yalnız, kendi uğruna hiç düşünmeden adam vuran ve on şu kadar yıla hüküm giymiş Murat için çalışmaktadır. Arap Hayri, Beyşehirli bir boyacıdır, gezginci tiyatro kumpanyalarından birinde çalışan Adalet’e tutulur, gölde tombazlar üzerinde hazırlanmış bir saldaki gece eğlencesi sırasında, herkesler sarhoşken, sevdiğine yaklaşır, Adalet’le birlikte sulara gömülür. Edebiyatımızda çocuk hikâyeleri konusunda unutulmayacak Arabalar Beş Kuruşa hikâyesinde biri fakir ve satıcı, öteki zengin, iki okul arkadaşı arasında pekişmeye başlayan bir yakınlık, bu yaklaşmayı sosyal seviyesine yakıştıramayan zengin anne tarafından kalpsizce önlenir. Son hikâye Bir İskandal’da yazar, öğretmenlik ettiği “Orta Anadolu şehrinde”ki yaşantılarını, aydınların durumunu açıklıyor.

Kaynak: Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü / Behçet Necatigil