İçimizdeki Şeytan

Yapıt Hakkında

Bir yaz günü Kadıköyü’nden Köprü’ye gelen vapurda Ömer, Emine Teyze ile karşılaşır ve Emine Hanım’ın yanındaki kıza, uzak bir akraba kızı Macide’ye âşık olur. Balıkesir’lidir Ömer, yirmibeş yaşlarındadır. Bir yandan, kayırılma ile girdiği Postahane’de çalışmakta, bir yandan da üniversitede sözde okumaktadır. Macide, Balıkesir’de ortaokulu bitirdikten sonra musikiye merakından dolayı Emine Hanım tarafından İstanbul’a getirilmiş, Konservatuvar’a yazılmıştır; altı aydır babasının yolladığı yirmibeş lira ile Emine Hanım’ların Şehzadebaşı’ndaki evinde pansiyon kalmaktadır. Emine Hanım’ın kocası Galip Bey yağ ticareti yapmaktadır, fakat işleri bozulur gitgide. Çok geçmeden Macide’nin babası ölür, Balıkesir’den gelen para gelmez olur. Emine Teyze’lerde sığıntı gibi kalmak istemeyen Macide, bir gece Ömer’le bir gezinti dönüşü, hakarete uğrayınca bavulunu alır; nereye gideceğini bilmeksizin, Emine Hanım’ın evini terk eder. Tesadüf, Ömer henüz kapı önündedir; durumu öğrenince Macide’yi Taksim yakınlarındaki pansiyonuna götürür. Artık bir kan-koca hayatı yaşamaktadırlar. Ömer, arkadaş kesesinden geçinir olmuş, karısını da profesörler, şairler, yazarlar çevresine sokmuştur. Bir akşam çalgılı bir bahçede fasıl topluluğunda piyano çalan bir genç, Ömer’in yanına gelir. Bu, Madde’nin ortaokuldan, aralarında platonik bir gönül bağlantısı geçmiş eski müzik öğretmeni Bedri’dir. Bedri, eski arkadaşı Ömer’le Macide’nin aile dostlan olur, onlara paraca yardım eder. Ömer, kendisine her zaman istediğinden başka şeyler yaptıran, içindeki şeytan’ın esiridir. Çevresinin etkisiyle düştükçe düşer; bir ara arkadaşlarının bazılanyla tutuklanır. Salıverileceği gün Bedri, Ömer’i ziyaret eder. Konuşmalan sonunda Ömer, hâlâ nikâhlanmadıklan Macide’yi Bedri’ye bırakır, aradan çekilir. Şimdi Macide, Bedri’yle yeni ve düzenli bir hayatın eşiğindedir.

İkinci Dünya Savaşı öncesi üniversite ve sanat çevrelerindeki sosyal, siyasî fikir yönelişlerini de gösteren, olaylarda tesadüfleri ön plana aldığı için de bir karşıtlıklar toplamı olan roman, aydınların oluşturduğu bir çevre yergisidir. Bu çevrenin en olumlu tipini yazar, ancak Bedri’nin kişiliğinde yaratıyor.

Kaynak: Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü / Behçet Necatigil

Yabancı Dillerdeki Baskıları*

* Hakları ajansımız aracılığıyla sağlanarak yurt dışında yayımlanan edisyonlar listelenmiştir. Eserin "public domain" olmasından sonra yayımlanan edisyonlar dahil değildir.