Sancı Meydanı

Yapıt Hakkında

Dokuz hikâye. Başaklar’da on beş yıl emrinde çalıştığı Müslim Ağa tarafından bağışlanan avuç içi kadar toprağına üç yıl emek vermiş Gurbet, tarlaya gittiğinde buğdaylarının biçilmiş olduğunu görür: Ağa birden değişmiş, bağışını inkâr etmiştir. Gurbet eli böğründe kalakalır, Altıncı Hastalık’ta iki kadın sokakta karşılaşır: Okulda arkadaştılar; biri zengin olmuştur, öteki fakir. Hayatta kimsesiz Müberra, Sabahat’ten ayrıldıktan sonra, iki yıldır hasta çocuğuna ilâç almak üzere eczaneye girer. Eczacı, borçlar ödenmedikçe veresiye ilâç veremeyeceğini söyler. Müberra, adamın teklifini çaresiz kabul ve kendini eczanede teslim eder. Korsu’ya Düşen Döl’de Şimşir Ovası’nda Taşköy’de bir barakada doğan çocuk, nine Elif Bacı tarafından dereye atılır. Oğlu askerde Elif Bacı, kızı Kezban’ı eve bıraktıktan sonra, kızını ölümle tehdit ederek kirletmiş Cessur’u öldürmeye gider. Sancı Meydanı, kızın ölmesiyle yarıda kalmış bir çocukluk aşkının içli, ince hikâyesidir. Kitabın güçlü, oturmuş hikâyelerinden bir diğeri, beşinci hikâye Grizu’da olay Ilgaz’ın Dilsizler köyünde başlar: Yirmi üç yaşında Mezat, iki aylığına Zonguldak’a kömür ocaklarında çalışmaya gider. Bir yıl geçip de dönmeyince, anası kimsesiz Durdu yollara düşer, Zonguldak treninde grizuyu öğrenir. Uzatılan gazetede oğlunun resmini de görmüştür. Durdu sessizce dışarı çıkar, vagon kapısından kendini boşluğa bırakır. İki gün sonra da, grizudan sağ kurtulmuş Mezat, iki öküz, bir sabanla köye döner. Tavşan hikâyesinde İstanbul’da Mısır Çarşısı başında yakalara balina satan bir çocuk, tavşan satan bir adamın, sonuncu tavşanı kendisine hediye edeceği hayaliyle, bir süre, gerçeklerden uzak, mutlu dakikalar yaşar. Son hikâyede güzel bir kız Manken’i bir köy dükkânının vitrinindedir. Köylünün çoğalan öfkesiyle vitrin parçalanır, dükkân sahibi Bekir vurulup öldürülür.

Faik Baysal’ın alışılmış bir anlatım içinde olayları sessiz durgun bir duyarlıkla tesbit eden bu kitabı 1960 Sait Faik Hikâye Armağanı’nı kazandı.

Kaynak : Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü / Behçet Necatigil