Clue

Hasbro firmasının kutu oyunundan hareketle Paramount Pictures tarafından filme alınan ve senaryosunu Jonathan Lynn’in yazdığı Clue adlı eserden sahneye uyarlanan oyun Hunter Foster ve Eric Price’ın katkılarıyla Sandy Rustin tarafından yazılmıştır.

Görkemli bir malikane, gizemli evsahibi, bir İngiliz kahya, bir Fransız hizmetçi, bir aşçı ve takma adlar verilerek davet edilen 6 misafir, 9 oda, sırlar, korkular ve altı cinayet aletiyle üstüste işlenen cinayetler. Peki katil kim? İpuçlarından hareketle katilin kim olduğunu bulabilir misiniz?

Karanlık fırtınalı yağmurlu bir akşamda oldukça sıradışı bir akşam yemeğine davetlisiniz. Altı konuğun her birine takma ad verilmiştir, konuklara verilen hediye paketlerinden altı ölümcül silah çıkar ve evsahibine gelince…o ölüdür. Peki kim yaptı? Katil Kim? Kim kimi, nerede, ne zaman ve hangi silahla öldürdü? Ölü sayısı giderek artarken Boddy malikanesine davet edilen Scarlet(Kızıl), Plum(Erik), White(Beyaz), Green(Yeşil), Peacock(Tavuskuşu) ve Mustard(Hardal) adlarıyla anılan bu ikonik tuhaf kişilikler katili bulmak için yarışırlarken onlara katılmaya ne dersiniz? Popüler kutu oyunu İpucu ve kült klasik filmden hareketle sahneye uyarlanan oyun yüksek tempolu ve çılgın bir komedi.

Hasbro firmasının kutu oyununa dayanarak Jonathan Lynn tarafından senaryosu yazılan ve yönetilen 1985 tarihli Paramount Pictures filmi Clue’nun senaryosundan Sandy Rustin tarafından sahneye uyarlanmıştır. Jonathan Lynn’in yazıp yönettiği filmin müzikleri John Morris’e aittir.

Karanlık ve fırtınalı bir gecede altı farklı konuk, bir kahya, bir aşçı ve bir hizmetçi, Bay Boddy’nin evinde akşam yemeği davetinde bir araya gelirler. Bay Boddy altı konuğa birer mektup yollayıp onları akşam yemeğine çağırmıştır. Konuklara gerçek isimlerini kullanmamaları tembih edilmiş ve birer takma isim verilmiştir. Konuklar birer birer gelirler. Evsahibinin ortalıkta görünmediği akşam yemeğinin ardından kahveler için çalışma odasına geçilir. Ve işin rengi değişir. Bu davetin ardında yatan gizem yavaş yavaş açığa çıkmaya başlar. Ev sahibi Boddy’nin davet ettiği altı konuğa da uzun zamandır şantaj yaptığı ve ciddi paralar aldığı anlaşılır. Her birinin işledikleri irili ufaklı suçlarla ilgili delilleri bir evrak çantasında saklamaktadır. Konuklara birer ölümcül silah hediye eder ve onlardan herkes hakkındaki gizli bilgileri bilen kahyayı öldürmelerini ister ve ışıkları kapatır. Işıklar yeniden açıldığında Bay Boddy yerde ölü yatarken bulunur. Bundan sonra işler iyice karışır. Ev sahibi ölü bulununca kimsenin güvende olmadığı ortadadır. Kapılar kilitlenir. Ve konuklar bu durumdan kurtulmak, katili bulmak ve ölü sayısının artmasını engellemek üzere birbirleriyle yarışa girerler. Ancak ölü sayısı giderek artar. Altı cinayet aleti, altı ceset ve altı şüpheli vardır. Her geçen an yeni bir ceset ortaya çıkar. Ve konuklar aralarındaki katili bulabilmek için ipucu aramaya başlarlar.

Popüler kutu oyununa dayanan ve kült filmden uyarlanan “kim yaptı, katil kim” tarzındaki oyun seyirciyi bir yandan eğlendirirken diğer yandan merak uyandırarak polisiye havasında katilin kim olduğunu bulmaya davet ediyor.

Türkçe’de zamanında İpucu olarak basılmış olan oyun, son olarak Cluedo adıyla piyasaya sürüldü. İnternette oyunun farklı sürümleri ve versiyonları bulunuyor.

Sinema Uyarlaması:

Hasbro firmasının oyunu 1985 yılında sinemaya uyarlanmıştı. Jonathan Lynn’in senaryosunu yazdığı film Paramount Pictures tarafından filme alındı. Başrollerini Eileen Brennan, Tim Curry, Madeline Kahn, Christopher Lloyd, Michael McKean, Martin Mull, ve Lesley Ann Warren’ın paylaştığı filme üç farklı son tasarlanmış ve farklı sinemalarda farklı finaller gösterilmişti. Büyük ilgi gören film kült filmler arasına girmeyi başardı. 2019’da başrollerde Ryan Reynolds ve Jason Bateman’ın rol alacağı yeni film versiyonunun çekileceği açıklanmıştır.

Sahne Uyarlaması:

2017’de tiyatroya uyarlanarak ilk kez sahnelenmiştir. Oyunun şu ana dek 200 civarı yakın farklı profesyonel tiyatro topluluğu tarafından prodüksiyonu yapılmıştır.

Yaratıcı Ekip Hakkında:

Yazar Jonathan Lynn:
1943 doğumlu İngiliz yazar, senarist, yönetmen Jonathan Lynn senaryosunu da yazdığı kült film “Clue” ve “Nuns on the run” filmleri de (My Cousin Vinny, The Distinguished Gentleman, Sgt. Bilko, Greedy, Trial and Error, The Whole Nine Yards, The Fighting Temptations, Wild Target) dahil olmak üzere 10 uzun metraj film yönetmiştir. İlk senaryosu “The Internecine Project” prodüksiyonu 1974’de gerçekleşmiştir. Televizyon için de çeşitli komedi dizileri yazan Jonathan Lynn’in en bilinen senaryoları Anthony Jay ile birlikte yazdığı BBC dizileri “Yes Minister” ve “Yes, Prime Minister” dizileridir. Daha sonra “The Complete Yes, Minister” ve “The Complete Yes, Prime Minister” kitaplarını yazan Jonathan Lynn’in eserleri pek çok dile çevrilmiştir. 1991’de yazdığı romanı Mayday, ardından yazdığı Comedy Rules ve Samaritans romanları da iyi eleştiriler almıştır. Londra’da tanınmış tiyatro topluluklarında pek çok oyun sahneye koyan çok yönlü sanatçı Cambridge Theatre Company sanat yönetmeni olduğu dönemde 20 prodüksiyon gerçekleştirmiş, yönetmen olarak da 20 oyun sahnelemiştir. Cambridge Pembroke College’da hukuk eğitimi alan sanatçı New York’da yaşamaktadır.

Yazar Sandy Rustin:
Nortwestern Üniversitesi mezunu olan oyuncu ve ödüllü oyun yazarı Sandy Rustin üniversitede okurken bir yandan Royal Academy of Dramatic Arts’da oyunculuk ve oyun yazarlığı eğitimi aldı. Sandy Rustin’in ilgi gören komedisi “The Cottage” Manhattan Theatre Club’da sahnelendi. Off Broadway’de Westside Theatre’da prömiyer yapan Skeç komedi müzikali “Rated P…For Parenthood” için televizyon uyarlaması çalışmalarına başlandı. Sandy Rustin’in oyunu “Struck” NJ Rep ve Theatre Raleigh tarafından sahnelendi. “Houston” adlı oyunu New York’da sahnelenen yazarın son oyunu “Elijah” Midtown Direct Rep tarafından sahnelendi. Nickelodeon kanalında yayınlanmak üzere kendisinin rol aldığı “Overbooked” adlı komedi şovunu tasarladı. İnternette yayınlanan dizisi “It’s Complicated” Stage17 TV tarafından satın alındı. Bunların dışında çeşitli senaryo ve tv dizileri de yazan Sandy Rustin son olarak MGM filmi “Mystic Pizza”yı sahneye uyarlamaktadır. Bu yeni müzikal oyunun 2021 yılında sahnelenmesi planlanmaktadır. Oyuncu olarak Comedy Central’da “Inside Amy Schumer’da yer alan Sandy Rustin, New York’da düzenli olarak sahneye çıktığı The Upright Citizen’s Brigade Theatre’da Timeout NY tarafından en iyi doğaçlama şov olarak gösterilen “Gravid Water” şovuyla sahne aldı. 15 yılı aşkın süredir Loopers Unlimited’de seslendirme sanatçısı olarak yer alan Sandy Rustin yüzlerce dizi ve film seslendirdi. Midtown Direct Rep Tiyatrosunun kurucuları arasında yer alan Sandy Rustin, cowdenfoundation.org’un destekçilerindendir. “Clue” oyunu son olarak Cleveland Playhouse tarafından Ocak 2020’de sahnelenmeye başlamış ve gişe rekorları kırmıştır. 2021 yılında oyunun ülke çapında turne yapması planlanmaktadır. 2019’da Mattel’in “American Girl” adlı kitapları ve oyuncağından hareketle “American Girl Live” adlı bir müzikal yazan Sandy Rustin’in bu müzikali Amerika’da turne yaparak 47 şehirde sahnelenmiştir. 2019’da Sarah Saltzberg ile birlikte “NYC’s City Center’s Encores!” için Rodgers & Harts’dan uyarladıkları “I Married an Angel” adlı müzikal sahnelendi. Son olarak 2021 yılında sahnelenmek üzere klasik Disney şarkılarından hareketle “Disney Theatrical Kids and Junior” için iki müzikal yazmaktadır.

Yazar Hunter Foster:
Michigan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinde Müzikal Tiyatro eğitimi alan oyuncu, yazar, yönetmen Hunter Foster sanatsal ortak olarak yer aldığı Bucks County Playhouse’da “Clue: Onstage”, “Guys and Dolls”, “Company”, Ain’t Misbehavin’”, “The Buddy Holly Story”, National Pastime”, “The Rocky Horror Show”, “Summer of 42”, ve “It’s Wonderful Life” oyunlarını yönetmiştir. Bu oyunların dışında farklı tiyatro toplulukları için sahneye koyduğu oyunlar arasında “The Foreigner, Cabaret, My Fair Lady”, “Grease”, Spamalot” sayılabilir. Yazar olarak ise Clue sahne uyarlamasında ortak yazar olarak yer almış ve iki Off-Braoadway müzikali yazmıştır: Dünya prömiyerini New York Prospect Theatre Company’de yapan “Jasper in Deadland” ve New York’da Variety Arts Theatre’da sahnelenen ve En iyi Off-Broadway müzikali öüdlüne aday gösterilen “Summer of ‘42”. Yazdığı diğer müzikaller arasında “The Circus in Winter”, “Clyde and Bonnie:A Folktale”, “The Hollow” ve “Blue Ridge Sky” sayılabilir.

Yazar Eric Price:
Indiana Üniversitesi’nde Yönetmenlik, ve New York Üniversitesi Tisch School of Art’da Müzikal Tiyatro Yazarlığı eğitimi alan yazar, yapımcı, yönetmen ve eğitmen Eric Price, The Violet Hour, Radioactive, Presto Change-o, Around The World, Hello Out There, The Sixth Borough, müzikallerini yazmış ve Clue sahne uyarlamasına da katkı sağlamıştır. Eric Price’ın Jane Austen’ın eserinden uyarladığı Emma müzikali büyük ilgi görmüş ve dünya genelinde 200 civarında prodüksiyonu yapılmıştır. Eserleri pek çok tiyatro tarafından sahnelenen Eric Price, Manhattan Theatre Company, Roundabout Theatre, Goodman Theatre, The Kennedy Center, Menier Chocolate Factory, Barrington Stage gibi pek çok tiyatroda prodüksiyon yapmıştır. Yaklaşık 12 yıl boyunca 21 kez Tony ödülü alan yönetmen / yapımcı Hal Prince’in asistanlığını yapan Eric Price New York, Chicago, Washington, Londra ve Tokyo gibi pek çok yerde yeni müzikallerin geliştirilmesinde görev aldı. Aynı zamanda eğitmenlik yapan Eric Price Pace Üniversitesi ve Molloy College’da Müzikal Tiyatro eğitimi vermektedir. 2018 yılında birlikte çalıştığı Will Reynolds ile birlikte Fred Ebb Müzikal Tiyatro Yazarlığı ödülünü almıştır.

Sahnelendiği Tiyatrolar

Devlet Tiyatroları, Erzurum (2023-2024)