Being Shakespeare

Shakespeare Olmak

Yazar, araştırmacı, Shakespeare uzmanı Jonathan Bate tarafından usta oyuncu Simon Callow için yazılan ve 2010’da Edinburgh Fringe Festival’de dünya prömiyerini yapan oyun 15 Haziran 2011’de Londra West End’de perde açtı. Ardından New York Broadway ve Chicago turnesini gerçekleştirdi.

“Shakespeare her şeye muktedir’dir diyen Sir Jonathan Bate imzasını taşıyan oyun Shakespeare’in oyunları ve soneleri aracılığıyla hem William Shakespeare’in hem de çağının portresini çizerken onun kimliğine odaklanıyor. Tüm zamanların hem oyunları en çok sahnelenen hem de en tartışmalı yazarı William Shakespeare’in bilgi ve sevgiyle yoğrulmuş çok boyutlu unutulmaz bir portresini sunuyor bizlere.

Krallığıyla birlikte dağılıp yaşlanan Lear. Aklını yitiren, talihsiz ve gizemli Ophelia. İntikam hırsıyla yanıp tutuşan Hamlet. Elleri kanlı Macbeth’den talihsiz aşıklar Romeo ve Juliet’e, hırçın kadınlardan şen kadınlara, 52 yıla sığan bu yaratıcı zihnin eserleriyle hayatını birlikte değerlendiriyor. Eserlerin hepsi William Shakespeare’in kaleminden çıkmıştır ama kendisi hakkında ne biliyoruz? Yıllar boyu yaptığı araştırmalar ve yazdığı kitaplarla tanınan değerli Shakespeare uzmanı Sir Jonathan Bate tarafından kaleme alınan oyun herkesin bildiği bu görkemli karakterlerin yani efsanenin ardındaki gerçek kişinin kimliğine ışık tutuyor.

23 Nisan 1616 yılında aramızdan ayrılan yazarın ölümünden bugüne hakkında yazılan sayısız eser var. Yaşamını anlatan kurgusal eserler de her geçen gün artıyor, edebiyattan, sinemaya, sinemadan tiyatroya ortaya çıkan eserler arasında gerçek bir Shakespeare uzmanı olan Jonathan Bate’in diğer eserleri gibi bu oyun da öne çıkıyor.

Günümüzden tam 460 yıl önce 1564 yılında dünyaya gelen ve 1616 yılında 52 yaşında aramızdan ayrılan William Shakespeare neredeyse 5 yüzyıla yakın zamandır yalnızca eserleriyle değil pek çok alanda liderliğini koruyor. Hayatı en çok merak edilen, hakkında en çok konuşulan, en çok tanınan, eserleri en çok okunan ve sahnelenen, eserleri en çok uyarlanan, en çok eleştirilen, yaşamı hakkındaki spekülasyonlar bir türlü sona ermeyen yazar hakkında sürekli yeni bir kitap, yeni bir bulgu, yeni bir iddia ortaya atılıyor. Yüzyıllar sonra bile dünya tiyatrosunu etkilemeye devam ediyor. Herkes başarısının sırrını öğrenmeye, keşfetmeye çalışıyor. Hatta mezarından kafatasını çalacak kadar ileri gidenler olduğu bile söylenebilir. 400. Ölüm yıldönümünde belgesel olarak da yayınlanan araştırmada arkeologlar tarafından yüksek teknolojili cihazlarla mezarı tarandı ve kafatasının çalınmış olabileceği sonucuna varıldı. Kilise yetkilisi Rahip Patrick Taylor, buna ikna olmadığını söyleyerek “Shakespeare'in istekleri doğrultusunda mezarının kutsallığına saygı göstermeye devam ederek rahatsız edilmesine izin vermemek niyetindeyiz. Taşın altında ne yattığını tam olarak bilememenin gizemiyle yaşamak zorundayız.” açıklamasını yaptı. 

Mezar taşında şöyle yazar:

"Sevgili dost, İsa aşkına, sakın yaklaşma,
Burada yatan toprağı kazmaya kalkma;
Taşları yerinde bırakan kutsansın
Kemiklerimi yerinden oynatan lanetlensin!"

Yazar Jonathan Bate Hakkında:

İngiliz araştırmacı, yazar, akademisyen Profesör Sir Jonathan Bate, 1958 İngiltere Kent doğumludur.  Sevenoaks’da aldığı eğitimin ardından Cambridge St. Catherine’s College’da ve Harvard Üniversite’sinde eğitim görmüştür.  Akademik kariyerine Harvard Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak başlamıştır. Cambridge'de Trinity Hall Üyesi olan yazar ardından 1991'den 2003'e kadar Liverpool Üniversitesi'nde King Alfred İngiliz Edebiyatı Profesörü, ardından Warwick Üniversitesi'nde Shakespeare ve Rönesans Edebiyatı Profesörü ve daha sonra Yaratıcılık Fahri Üyesi oldu. 2011-2019 yılları arasında Provost olarak görev yaptığı Oxford Worcester College'da Kıdemli Araştırma Görevlisi ve Oxford Üniversitesi'nde İngiliz Edebiyatı Profesörü unvanına sahiptir. Ayrıca 2017-2019 yılları arasında Gresham Retorik Profesörü olarak Londra'daki Gresham College 'da yılda altı kez halka açık dersler vermiştir. Ayrıca California Üniversitesi, Los Angeles, Yale Üniversitesi, Folger Shakespeare Kütüphanesi ve Huntington Kütüphanesi’nde misafir profesör olarak ders ve seminerler verdi. Liberal Sanatlar ve Bilimler Fakültesi İngilizce Bölümü ve Arizona Eyalet Üniversitesi Küresel Gelecekler Laboratuvarı Sürdürülebilirlik Okulu'nda Edebiyat Profesörü ve Çevresel Beşeri Bilimler Vakıf Profesörü olarak görev yapmaktadır.

British Academy ve Royal Society of Literature üyeliğinin yanı sıra St Catharine's College, Cambridge'in Onursal Üyesidir. 2011'de Oxford'a taşınmadan önce Trinity Hall, Cambridge'de öğretim üyesi, ardından Liverpool Üniversitesi'nde İngiliz Edebiyatı Kral Alfred Profesörü ve Warwick Üniversitesi'nde Shakespeare ve Rönesans Edebiyatı Profesörü olarak görev yapmıştır. Royal Shakespeare Company'nin yönetim kurulunda görev yapmış, BBC'de yayınlar yapmış, Guardian, Times, Telegraph, New York Times, Wall Street Journal ve TLS gibi gazetelere yazılar yazmıştır. 

2006 yılında yükseköğretime yaptığı hizmetlerden dolayı Kraliçe'nin 80. Doğum Günü Onur Ödülleri kapsamında en yüksek nişan olan (CBE) Britanya İmparatorluk Nişanı’yla ödüllendirilmiştir. British Academy'de Beşeri Bilimlerden sorumlu Başkan Yardımcılığı yapmıştır. Ocak 2015'te edebiyat bilimine hizmetlerinden dolayı şövalyelik nişanı alan en genç kişi olmuştur.

Yazarlığının yanısıra akademisyen, biyografi yazarı, eleştirmen ve şairdir. Shakespeare uzmanlığının yanısıra Rönesans Dönemi ve Romantik Dönem Edebiyatı, biyografi yazımı, ekoeleştiri, çağdaş şiir, görsel kültür ve tiyatro tarihi alanlarında geniş bir araştırma alanına sahiptir. Royal Shakespeare Company'nin "Shakespeare: The Complete Works" (Shakespeare’in Toplu Eserleri) kitabının editörüdür. Kitap, Nicholas Rowe'un 1709'daki baskısından bu yana tüm oyunlar için birincil metin olarak First Folio baskısını kullanan ilk eser oldu. Yılın en iyi Shakespeare kitabı dalında Falstaff Ödülü'nü kazandı. 2013 yılında ise Shakespeare’in yazdığı kesin olmayan oyunlar seçkisi olan “Collaborative Plays by Shakespeare and Others” adlı kitabı yayımlanmıştır. Yayınları arasında “Shakespeare and the English Romantic Imagination” (1986), “Shakespearean Constitutions” (1989), “Shakespeare and Ovid” (1993), “Titus Andronicus” Arden baskısı, “The Genius of Shakespeare” (1997), ayrıca iki etkileyici ekoeleştiri “Romantic Ecology” (Romantik Ekoloji) çalışması bulunmaktadır: “Wordsworth and the Environmental Tradition” (1991) ve “The Song of the Earth” (2000). Dolaylı olarak William Hazlitt’in yaşamına dayanan “The Cure of Love” adlı bir roman yazmıştır. The Genius of Shakespeare adlı kitabı RSC'nin kurucusu Sir Peter Hall tarafından "Shakespeare üzerine yazılmış en iyi modern kitap" olarak övülmüştür. 2008’de yazdığı “Soul of the Age: The Life, Mind and World of William Shakespeare” (İngiltere, 2008 ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Soul of the Age: A Biography of the Mind of William Shakespeare, Random House, 2009) kitabı PEN Amerika tarafından yılın en iyi biyografisi  dalında PEN/Jacqueline Bograd Weld Ödülü ikincisi oldu.

2010 yılında Ambassador Theatre Group projesi olarak yazdığı tek kişilik oyun “Being Shakespeare”de Simon Callow rol aldı. Oyun 2011’de Edinburgh Festival Fringe'de sahnelenmesinin ardından Londra West End’de sahnelenmeye başladı. Ardından ulusal turneye çıkan oyun 2012 yılında Amerika turnesini gerçekleştirdi. New York ve Chicago’da sahnelendi. Daha sonra Trieste'de sahnelenen oyun 2014’de yeniden Londra West End’de seyirciyle buluştu.
Aynı zamanda BBC Radio 4 için sık sık belgesel programları hazırlayıp sunan yazarın işlediği konular arasında “The Elizabethan Discovery of England”, “Faking the Classics”, “The Poetry of History” ve “In Wordsworth's Footsteps” (William Wordsworth'ün 250. yıldönümü için yayınlanan) yer almaktadır. 
British Museum'un Londra 2012 Olimpiyatları Kültür Festivali için düzenlediği ve bir eleştirmenin "şimdiye kadar gördüğüm en iyi sergi" olarak nitelendirdiği “Shakespeare Staging the World” adlı serginin danışman küratörlüğünü yapmıştır. Hawthornden Vakfı'nın Mütevelli Heyeti Üyesi ve Yönetim Kurulu Başkanıdır. Biyografi ve roman yazarı Paula Byrne’le evlidir ve üç çocukları vardır.