Yapıt Hakkında
Olaylar 1946’da, Demokrat Parti’nin kuruluşu sıralarında, Ege denizinde bir küçük kıyı kasabasında, süngerciler arasında geçer. Süngerci Kara Mustafa, askerlikten sonra denizi bırakıp ekmeğini topraktan çıkarmak istemişse de, köyünde Kör Harun Ağa’nın hışmına uğrayarak kasabaya dönmüş, bu sefer de deniz ağası Hacı’nın ağına düşmüştür. Kara Mustafa, sevdiği Iraz’ın, denizci diye kendisine verilmemesi üzerine, kızı kaçırır, babası razı olunca da evlenir kızla. Sünger avlama mevsiminde Kara Mustafa vurgun yer, sol yanı tutmaz olur. Iraz’a göz koymuş olan Hacı, Mustafa’nın bu durumundan yararlanmak ister. Hacı’nın Iraz’ı ayarttığını öğrenen Mustafa, o yarı kötürüm halinde çiftesini alır, güçlükle Hacı’nın yazıhanesine gider. Bütün kuvvetini toplayarak tetiği çekerse de, yetişen kâtip İsmail’in kurşunuyla Mustafa da ölü olarak yere devrilir.
Yazarın, 1958’de Bodrum süngercileri arasında yaptığı gözlemlerden yararlanarak kaleme aldığı bu romanda, bir ara başkanları Şaban Reis’in önderliğiyle Hacı’ya çalışmamak kararı alan, fakat kayıksızlık, araçsızlık yüzünden Hacı’nın kulu kölesi olmaya mahkûm sünger avcılarının yenik hayatları, mitoslar ve efsanelerle beslenerek canlı tablolar ve şiirli bir dille anlatılmıştır. Tarık Dursun, bu romandaki üç bölümü (s. 82, 100, 131) daha önce Yabanın Adamları kitabında üç ayrı hikâye olarak yayımlamıştı (Yarınlı Gece, Kürtaj, Tutanak hikâyeleri); ki bu da kuruluş bakımından romanda bölümlere, bağımsız birer hikâye karakteri verilmek istendiğini gösterir.
Kaynak : Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü / Behçet Necatigil
Sinema & TV Uyarlamaları
TV Dizisi
Yıl : 1978
Yapım Şirketi : TRT
Yapımcı : Ahmet Bayazıd
Yönetmen : Yücel Çakmaklı
Oyuncular : Bulut Aras, Ahmet Mekin, Eşref Kolçak, Muhterem Nur, Oya Aydoğan, Kadir Savun, Kenan Bal
Yapıt Sahibi
Bütün Yapıtları
Romanları:
- Rıza Bey Aile Evi (1957)
- İnsan Kurdu (1959)
- Sabah Olmasın (1967)
- Denizin Kanı (1968)
- Kopuk Takımı (1969)
- Gün Döndü (1974) / Son Yol
- Kayabaşı (1980)
- Alçaktan Uçan Güvercin (1980)
- Kurşun Ata Ata Biter (1983)
- İyi Geceler Dünya (1986) / Sessiz Çığlık
- Ağaçlar Gibi Ayakta (1990)
- Bağışla Onları (1989)
- Alo, Harika Hanım Nasılsınız? (1999)
- Kutup; Bulut (2003)
Öyküleri:
- Hasangiller (1955)
- Vezir Düşü (1957);
- Güzel Avrat Otu (1960)
- Aşkın Dünü Bugünü Yarını (1966)
- Sevmek Diye Bir Şey (1965)
- Yabanın Adamları (1967)
- 36 Kısım Tekmili Birden (1970)
- Bağrıyanık Ömer ile Güzel Zeynep (1972)
- Bahriyeli Çocuk (1976)
- İmbatla Dol Kalbim (1982)
- Ona Sevdiğimi Söyle (1984)
- Ömrüm Ömrüm (1987)
- Aşk Allahaısmarladık (1993)
- Yaz Öpüşleri (1996)
- Dulevi (2003)
- Hepsi Hikâye (2006)
Anı-Deneme- İnceleme Yazıları:
- Ünlü Sinema Rejisörleri (1963)
- Bir Damla Kan Bir Damla Petrol (1965)
- Bizimkisi Zor Zanaat (1990)
- Edebiyat Üstüne Narin (1993)
- Ben Unutmadan (1994)
- Şu Acayip Dünya (1995)
- Geçti Akşam Suları – Ben Unutmadan- 2 (1997)
- Göl Hafif Çalkantılı Olacak (1997)
- Kokulu Kentler (2001)
- Kitaplara Giden Tren (2001)
- Dünya Düzdür (2003)
- Atım Kaçtı Ben Vuruldum (2004)
- Gavur İzmir Güzel İzmir (2004)
- Bir Gün Issız Bir Adaya Düşerseniz (2005)
- Kaş Kaş Üstüne Taş Taş Üstüne (2008)
Mektuplar :
Çocuk ve Gençlik Edebiyatı :
- Deve Tellal, Pire Berber İken… (1970)
- İyilikçii Tilki (1970)
- La Fonten Masalları (1973) (Derleme)
- Bir Küçücük Aslancık Varmış (1975)
- Hoşça Kal Küçük (1979)
- Ezop Masalları (1979) (Derleme)
- Yaramaz Kuzu (1994)
- Otobüsüm Kalkıyor!.. (1996)
- Kerem’i Kimse İstemiyor (1997)
- Güzel Uykular Alara: Çocuklara Her Gece Bir Masal (2001) (Derleme)
- Pıtır’ın Masalları: Pıtır’ın Masalı (2000)
- Pıtır’ın Masalları: Keloğlan (2000)
- Pıtır’ın Masalları: Yalancı Tilki ile Doğrucu Nalbant (2000)
- Pıtır’ın Masalları: İyilikçi Şehzade ile İyilikçi Balıkçı (2000)
- Pıtır’ın Masalları: Küpteki Çil Çil Altınlar (2000)
- Pıtır’ın Masalları: Kurnaz Tilki ile Tilkiden Daha Kurnaz Tavşan (2000)
- Pıtır’ın Masalları: Hapşırıklı Minik Cin (2000)
- Pıtır’ın Masalları: Denizler Sultanı (2000)
- Pıtır’ın Masalları: Gökten Yıldız Düşüren Zürafa (2000)
- Pıtır’ın Masalları: Aynalar Gerçekçidir (2000)
- Pıtır’ın Masalları: Ateşler Sultanı ile Sular Şehzadesi (2000)
- Pıtır’ın Masalları: İyilik Eden İyilik Bulur (2000)
- Benim Dedem Bir Tane (2003)
- Bir Varmış Bir Yokmuş Memleketin Birinde… (2007)
- Evlere Şenlik (2008)
- Az Gittik, Uz Gittik, Dere Tepe Düz Gittik (2008)
- Kırmızı Otobüs (2011)