Suat Derviş

Biyografi

(İstanbul, 1905 – İstanbul, 23 Temmuz 1972) Yazar, gazeteci. Asıl adı Hatice Saadet Baraner. Emine Hatip, Saadet Baraner, Hatice Hatip, Süveyda H., Sujet Doli imzalarını da kullandı. Tıbbiye müderrislerinden Dr. İsmail Derviş ’in kızı. Dedesi Kimyager Derviş Paşa ’dır. Sırasıyla Seyfi Cenap Berksoy, Selami İzzet Sedes, Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu ve Reşat Fuat Baraner ’le evlendi. Özel bir eğitim aldı, Fransızca ve Almanca öğrendi. 1930 ’da gittiği Almanya ’da Berlin Konservatuvarı ve Edebiyat Fakültesi ’nde okudu, fakat öğrenimini tamamlamadan ayrıldı. 1933 ’te yurda döndükten sonra Son Posta, Cumhuriyet, Tan, Haber ve Son Telgraf gibi gazetelerde tefrika romanları ve tanınmasına neden olan röportajları yayımlandı. 1937 ’de Tan muhabiri olarak Sovyetler Birliği ’ne gitti. 1941 ’de, 15 günlük sanat- edebiyat ve fikir gazetesi Yeni Edebiyat ’ı çıkardı (5 Ekim 1940- 15 Kasım 1941, 26 sayı). Sosyalist gerçekçi edebiyatın gelişmesi için çaba gösterdi; Orhan Kemal, Hasan İzzettin Dinamo, İlhan Tarus, A. Kadir, Mehmet Seyda gibi gençlere gazetesinin sayfalarını açtı. Toplumcu görüşler doğrultusunda yazdığı fıkra ve eleştiri yazılarını Yeni Edebiyat ’la birlikte Yeni Adam, Ses, Servetifünun- Uyanış dergilerinde yayımladı. 1944 ’te Niçin Sovyet Rusya ’ya Hayranım adlı kitabıyla da bağlantılı olarak Türkiye Komünist Partisi davası sanıkları arasında yer aldı, 8 aya mahkûm oldu. 1953- 63 arasında bir tür sürgün olarak İsveç ve Fransa ’da yaşadı. Yurda döndükten (1963) sonra çeşitli gazete ve dergilere yazılar yazdı. Devrimci Kadınlar Birliği ’nin kuruluşunda (1970) aktif görev aldı. Feriköy Mezarlığı ’nda gömülüdür.

“Hezeyan” adını taşıyan ilk şiiri on üç yaşındayken yayımlanan (Alemdar, 1918) Suat Derviş ilk romanı Kara Kitap basıldığında 16 yaşındaydı. Öğrenim için Almanya ’ya gittiği 1930 ’a kadar roman ve öykülerini içeren 10 kitabı yayımlandı. Kadın sayfası düzenleyen ilk gazeteci oldu (İkdam, 1926). İlk yapıtlarını “çocukluk tecrübeleri” olarak değerlendiren Suat Derviş, bazıları yabancı dillere de çevrilen, yankılar uyandıran romanlarını 1934- 53 arasında İstanbul ’da yazdı. İstanbul gazetelerinin çoğunda ismine rastlanan Suat Derviş ’in birçok romanı tefrika halinde gazete sayfaları arasında kalmıştır. A. Özkırımlı ’ya göre, “popülist edebiyatın, toplumcu gerçekçi bir öz kazandırılmış ilk örneklerini vermiş” olan Suat Derviş yazarlığını şöyle değerlendirmektedir: “Ben natüralist bir muharrir değil, realist bir yazarım. Her mevzuu hayattan aldığım gibi aksettirmem, onu bütün buutlarıyla, nedenleriyle göstermek isterim. Benim tiplerim, oldukları gibi değil, malzeme gibi kullandığım birçok tipten kompoze edilmiş kişilerdir.”

Kaynak : Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi