Yazmayı Tercih Etmiyorum

Yazmayı Tercih Etmiyorum

Oyun bir avukatlık bürosunda geçer. Düzenli, mekanik ve monoton bir çalışma düzeni içindeki memurların arasına, sessiz ve içine kapanık bir kâtip olan Bartleby katılır. Başlangıçta işini yapar gibi görünse de kısa sürede hiçbir şey yapmamayı tercih ettiğini söylemeye başlar. “Yapmamayı tercih ederim” sözü hem patronu Muhabbet’i hem de diğer çalışanlar Şişman, Kör ve Muhalefet’i etkiler. Bu basit cümle, büro düzenini, ilişkileri ve karakterlerin dillerini altüst eder. Bartleby’nin geçmişi “Ölü Mektuplar Dairesi’nde çalışmasına dayanır: Sahipsiz, adresine ulaşmayan mektupları yakmakla görevli bir memur olmuştur. Bu iş, onda derin bir umutsuzluk ve yaşamdan kopuş yaratır. Bartleby artık çalışmayı, konuşmayı, hatta yaşamayı bile reddeder. Onun pasif direnişi, kapitalist düzenin, insan ilişkilerinin ve “çalışma ahlakının sorgulanmasına yol açar. Sonunda Bartleby hiçbir şey yapmamayı tercih ederek ölüme kadar gider. Onun sessiz direnişi, geride kalanların belleğinde bir isyan, bir sorgulama ve bir hatırlama olarak kalır.

Yazarın Notu: Bir avukatlık bürosu…

Monoton iş temposu, dosyalar, evraklar ve daktilo sesleri arasında sıradan bir düzen sürüp giderken, yeni bir kâtip işe başlar: Bartleby. Başlangıçta herkes gibi çalışır. Fakat bir gün, sessiz ama kararlı bir cümle kurar: “Yapmamayı tercih ederim.” Bu söz hem patronu hem de diğer çalışanların hayatını altüst eder. Basit görünen bu cümle, kısa sürede tüm büroya yayılır; iş düzenini, insan ilişkilerini ve hatta kelimelerin anlamını bile değiştirir

Bartleby’nin pasif direnişi, modern hayatın çalışma ahlakını, sisteme körü körüne bağlılığı ve insanın yalnızlığını sorgulayan güçlü bir metafora dönüşür. Herman Melville’in ölümsüz eseri Katip Bartleby’den esinlenen bu oyun, kapitalist düzenin içinde sessiz bir başkaldırının hikâyesini sahneye taşıyor.

“Hiçbir şey, samimi bir insanı, pasif bir direniş kadar öfkelendiremez.”