Johnny Got His Gun

Joe 20 yaşında bir gençtir. Nedenini, kimin fikri olduğunu ve sonucunda ne kazanacaklarını bilmeden “Özgürlük” için savaşa gider. Ancak savaşta neredeyse tüm uzuvlarını kaybeder. Artık kolları, bacakları, ağzı, burnu, gözleri, yüzü yoktur ve bir hastane odasında yatağa mahkûmdur. Sağlam kalan tek yeri aklıdır. Sonsuzlukta, karanlıkta kaybolmuş gibidir… Yattığı yerde o güne kadar ki yaşamı gözlerinin önünden geçer. Ailesini, kalbini kıran ilk kız arkadaşını, sevgilisini ve en yakın arkadaşlarını hatırlar. Savaşa hiçbir şeyi sorgulamadan nasıl gittiğini, birilerinin aslında kendi çıkarları uğruna oturdukları yerden başkalarının hayatını nasıl feda ettiğini düşünür. Savaşın anlamsızlığını kavrar, yitirdiklerinin farkına varır. Bir ‘hiç’ olmamak ve dünyada kalabilmek için zamanın farkına varmaya, zamanı yakalamaya çalışır…

Düşünür, hesap yapar… Eğer onu görürlerse insanların savaşta neler kaybedebileceğinin farkına varacağına, savaşa gitmeden önce daha fazla şeyi sorgulayacağına, kendilerini bir piyon gibi kullandırtmayacağına inanır… Sonunda, kendini görünür kılmak, hâlâ ‘yaşadığını’ göstermek için hemşireyle iletişim kurmanın tek çıkar yol olduğuna karar verir. Geliş gidişlere dikkat eder, ayak seslerini dinler. Hemşirenin ziyaret saatlerine göre zamanı anlamaya, kavramaya çalışır…

Sonunda zamanı yakalamayı ve bir şekilde (!) iletişim kurmayı başarır. Ancak tüm uğraşları sonucunda anlar ki, artık ne onun görünür olmasını isteyen vardır, ne de onu görmek isteyen !..

Çevirmenin notları ;

Oyun ; savaşın kötülüğünü, acımasızlığını ve anlamsızlığını anlatır. Sonuçlarının sebeplerinden çok daha ağır, yıkıcı ve kalıcı etkileri olduğunu gözler önüne serer. Özgürlük ve demokrasi adına bile olsa kendileri asla savaşa gitmeyecek insanların başka insanların hayatını feda ederek onları nasıl savaşa gönderdiğine vurgu yapar. Kendileri yaşamlarına normal bir şekilde devam ederken, savaşanların kaybettiği şeylerin, görünenden çok daha fazla, travmatik ve derin olduğunu etkileyici bir biçimde anlatır…

İnsanlığın var oluşundan bu yana süregelen, insanlık var oldukça da geçerliliğini her zaman sürdürecek evrensel bir konuya sahip olan oyun, savaşın kötülüğü, acımasızlığı ve anlamsızlığı üzerine kurulu. Bir yandan günümüzde farklı coğrafyalarda hâlâ sık sık tanık olunan ve yaşanmakta olan gerçekleri gözler önüne sererken, diğer yandan da çarpıcı ve etkileyici hikâyesiyle ön plâna çıkıyor…

Yazar, oyundaki “Joe” karakterinin yatağa bağlı, sargılar içinde değil, onun kendini hayal ettiği şekilde, genç, sağlıklı, ama kapana kısılmış biri olarak yansıtılması gerektiğinin özellikle altını çizmiştir…

Bu oyun, ‘Dalton Trumbo’nun aynı adlı romanından ‘Bradley Rand Smith’ tarafından sahneye uyarlanmıştır.

Ayrıca yazar Dalton Trumbo tarafından aynı adla 1971 yılında filmi de çekilmiş, ancak savaş karşıtı konusu nedeniyle Hollywood’da kara listeye alınmıştır.