Describe the Night

Gerçek nedir? Yalan nedir? Bir yalanı gerçek olarak kabul edebilmek için kaç kez yinelenmesi gerekir? Bir gerçeğin kabul edilebilir bir yalana dönüşmesi ne kadar sürer? Tarih gerçeklere mi dayalıdır yoksa öznel midir? Bu sorular Rajiv Joseph’in çarpıcı oyunu Describe The Night’da sorduğu sorulardan bazıları. 1920’den 2010’a 90 yıllık Sovyet tarihinde yolculuk eden oyunda yazar Isaac Babel’in yaşamını izlerken izleyiciyi hem gerçek hem de kurgu bir karakterle tanıştırıyor ve hem tarihsel olarak doğru hem de kurgulanmış bir hikayeye yerleştiriyor.

Dünya prömiyerini Houston Alley Theatre’da Eylül 2017’de gerçekleştiren oyunun New York prömiyeri Atlantic Theater Company tarafından Kasım 2017’de gerçekleştirildi. Oyun 2018 Obie Ödüllerinde En İyi Yeni Oyun (Obie Awards Best New Amerikan Play) ödülüne layık görüldü. Farklı prodüksiyonlarıyla seyirci ve eleştirmenlerin beğenisini kazanan oyun 2018’de Londra’da Hampstead Theatre, 2019’da ise Washington’da Woolly Mammoth Theatre Company tarafından sahnelendi.

Üç farklı dönemde geçen oyun 1920’de Polonya’da Rus sınırına yakın bir yerde başlıyor. Rus yahudisi yazar Isaac Babel gazeteci olarak Kızıl Ordu ile birlikte Polonya Rusya savaşının ön cephelerinde dolaşıyor ve gözlemlerini not alarak haber yapıyor. Günlüğüne yazarken geceyi tanımlıyor, gözlemle hakikat, tarihi gerçeklikle hikaye anlatımı arasındaki ilişkiye tanıklık ediyoruz. Bu sırada gelecekte Rus gizli polisinin lideri ve Stalin’in sağ kolu olacak olan yüzbaşı Nikolai Yezhov ile tanışıyor. Isaac Nikolai’dan geceyi tanımlamasını istiyor.

Yetmiş yıl sonra 1989’da Berlin Duvarı yıkılırken gizemli bir KGB ajanı olan Vova (geleceğin devlet başkanı) Dresden’de batıya kaçmak isteyen genç bir kadın olan Urzula’yı izlerken ona aşık oluyor. Urzula Isaac Babel ve sevgilisi Nikolai Yezhov’un karısı Yevgenia’nın torunu.

2010 yılında Polonya hükümetinin ileri gelenlerini taşıyan uçak Rusya’da Smolensk’de ağaçlık bir alana düşüyor. Smolensk’de yaşayan ve araç kiralayan bir yetim olan Feliks’in yolu ise, gazeteci Mariya ve Moskova’da çamaşırhanesi olan Bayan Petrovna ile kesişiyor.

Farklı tarihler, şehirler ve karakterler karmaşık gibi görünse de usta yazar Rajiv Joseph’in kalemiyle tüm hikayeler tek bir günlükle birbirlerine bağlanıyor. Isaac Babel’in günlüğü her sahnede karşımıza çıkıyor. Feliks ve Mariya’nın şahit olduğu Polonya hükümeti yetkililerini taşıyan uçağın düşmesi, Urzula’nın döneminde yaşanan Berlin Duvarı’nın yıkılışı, muhalif yazar Isaac Babel ve gazeteci Mariya’nın hükümet tarafından susturulmasından önceki nihai kaderleri, Yevgenia’nın servis ettiği gizemli sülüklü çorba her biri hikayeyi geliştiriyor ve Rusya’nın kaderini belirleyen liderlerin ülke yönetimine gelişleriyle ilgili gelişmelerin, ahlaki belirsizliklerin altını çiziyor.

Gerçek olaylar, tarihi karakterler ve kurmacayı harmanlayan oyun gözlemle gerçek, hikaye anlatımıyla tarih arasındaki ilişkileri incelerken derinlemesine içiçe geçmiş, karmaşık ve ürpertici bir gerçeklik algısı yaratıyor. Usta yazar Rajiv Joseph’in büyülü gerçekçi tarzıyla harmanladığı çarpıcı bir oyun.

Yazar Hakkında

Rajiv Joseph 1974 yılında Cleveland, Ohio’da doğmuştur. Annesi Fransız ve Alman kökenli Avrupalı-Amerikalı, babası ise Hindistan kökenlidir. Babası ABD’ye göçmen olarak gelip yerleşmiştir. Üniversitede Yaratıcı Yazarlık eğitimi alan Rajiv Joseph, eğitiminin ardından Amerikan Barış Gönüllüleri’ne katılarak Senegal’de Koular ve Kaolack’de üç yıl görev almıştır. Bu dönemi için yazar “Senegal’de olmak, hayatımdaki herşeyden çok yazar olmamı sağladı.” değerlendirmesini yapmıştır.

Rajiv Joseph’in ilk oyunu “Huck & Holden” Cherry Lane Theatre’da 2006 yılında dünya prömiyerini yapmıştır. Melez oluşunun oyun yazarlığında önemli katkılarından biri de, onu ırkçılık konularında “korkusuz” bir yazar olmaya itmesiydi. Yazar “Melez olmak her zaman kimliğimin önemli bir parçası olmuştur. Herhangi bir yere tam olarak ait hissetmiyorum. Hep biraz farklı ve ayrı hissederim. Kendi ailemleyken bile biraz yabancı hissedebiliyorum. Bu da dünyaya bakarken ilginç bir bakış açısı sağlıyor.” demiştir.

“All This Intimacy” oyunu dünya prömiyeri New York McGinn/Cazale Theater’da 2006 yılında gerçekleşti. “The Leopard and the Fox”, Zulfikar Ali Bhutto’nun hayatını anlatıyordu ve Off-Off-Broadway de 2007’de TBG Theatre,The Barrow Group’da sahnelendi.”Animals Out of Paper” oyunu 2008 yılında McGinn/Cazale Theatre’da prömiyer yaptı.

Eserlerinde tarihi olayları kurguyla birleştiren ve büyülü gerçekçiliği sık kullanan Rajiv Joseph’in Pulitzer finalisti olan oyunu “Bağdat Hayvanat Bahçesindeki Bengal Kaplanı” (Bengal Tiger at the Baghdad Zoo), Moisés Kaufman’ın rejisiyle, California Culver City’de Kirk Douglas Theatre’da 2009’da prömiyer yaptı. Oyunun Broadway prömiyeri Richard Rodgers Theatre’da Mart 2011’de Kaplan rolünde Robin Williams ile gerçekleştirildi. “Gruesome Playground Injuries”, dünya prömiyeri 2009’da Houston’da Alley Theatre’da yapıldı.

“The North Pool” oyunu California TheatreWorks’de 2011’de ilk kez sahnelendi. “The Monster at the Door” oyunu ise Houston, Alley Theatre’da 2011 yılında prömiyer yaptı. “The Lake Effect” oyununun prömiyeri ise Chicago, Silk Road Rising ‘de 2013 yılında gerçekleşti.

“Tajmahal Muhafızları” (Guards at the Taj) oyunu dünya prömiyeri Off-Broadway’de, Atlantic Theatre Company tarafından Temmuz 2015’de gerçekleştirildi Oyun 2016 Lucille Lortel En iyi oyun ödülünü ve 2016 Obie Ödülleri – En iyi Amerikan Oyunu ödülünü aldı.