Kanuncu

(I. BÖLÜM)
Orman Bölge Şefi’nin odasında başlar. “Cehennemdere” köyünün muhtarı Zekeriya, üniversite öğrencisi Ahmet’in yaz tatilinde birkaç kuruş kazanması, annesine yardımcı olması için Orman İdaresi Bölge Şefliği’nde gencin staj yapmasını sağlamıştır. Odada geçen konuşmalarda devletle vatandaş arasındaki haklar ve yükümlülükler tartışılır. Ahmet halkçı, devrimci söylemlerle konuşunca, Zekeriya çileden çıkar. Orman Bölge Şefi Burhan, işbirliği yaptığı Zekeriya’nın öfkesinden korkarak Ahmet’i işten kovar.

(II. BÖLÜM)
Ahmet, Y. Mühendis olmuş, Ankara’dan Orman Bölge Şefi olarak Burhan’ın yerine atanmıştır. Korkulan olur; Ahmet, görevi Burhan’dan teslim almadan önce müfettiş denetimi ister. Usulsüzlük yaptığı saptanan Burhan hapse girer.

İlerici, ülkücü Ahmet 1961 Anayasası’nda yer alan “T.C. Tarım Bakanlığı’nın 681 sayılı kanununun 13. Maddesi içinde yer alan, “Orman içindeki köylerin kalkınması ve imkanı olmayan köylerin-köylülerin ormanlık bölge dışındaki devlet arazilerine yerleştirilmesi” hükmünü kendi köyüne uygulamak üzere girişimde bulunur. Zekeriya ağanın tüm engellemelerine karşın bunu başarır; hem ormanı hem de köylüleri içinde yaşadıkları kısır döngüden kurtarır.

Haşmet Zeybek’in Kanuncu ve Toprak adlı iki oyununun konusu aynıdır; yoksulluk içindeki topraksız köylülerin lehine mutlu sonla biter. Bu dönemde yazdığı tüm oyunları, kurmuş olduğu Tarsus Meydan Oyuncuları ekibi tarafından oynanmıştır.