Gut

Maddy ve Rory, evlilik yıldönümlerinde çocukları Joshua’yı büyükannesine bırakıp iki günlük bir tatile çıkarlar. Mutlu bir şekilde eve dönerler ve büyükanne Morven’a kaçamak tatilde başlarına gelen ilginç bir olayı anlattıktan sonra, Joshua’yla iyi zaman geçirip geçirmediklerini sorarlar. Her şey yolunda gözükmektedir. Ancak Morven’ın süpermarkette tuvaleti gelen Joshua’yı onlara yardımcı olmak isteyen bir adama teslim etmesi ve bu yabancı adamın çocuğu tuvalete götürmüş olması karı kocayı son derece rahatsız eder. Önce Morven’ı suçlarlar ve adamın çocuklarına bir şey yapmış olabileceğine dair şüpheleri gittikçe büyür. Özellikle anne Maddy, hem dünyada yaşanan pedofili vakalarının hem de aşırı korumacı tavrının etkisiyle, içindeki kaygı ve hezeyan yüzünden ciddi bir kaosa sürüklenir. Önsezi ve yargı yeteneğini kaybeder, hislerini kontrol edemez ve Joshua’yı korumak adına akıl almaz bir şey yapar.

Çevirmenin Notları :

Hayatta bazen bilmediğimiz, tanımadığımız, tam olarak kavrayamadığımız durumlarla, kişilerle karşı karşıya kalırız. Bir karar verip yola devam etmemiz gerekir. İşte o zaman içimizdeki sese kulak veririz. Ama o sese, sezgilerimize, hislerimize ne kadar güvenebiliriz? Bizi yanılgıya da düşürebilirler. Acaba sezgilerimizi güçlendirip, hislerimizin dilini çözebilir miyiz? İskoç yazar Frances Poet’in pedofili üstüne kaleme aldığı “His”, çocuğunu korumak isteyen bir annenin hezeyana dönüşen korkularını anlatırken, bir yandan da hislerimizin önemi vurguluyor.

Oyunu ilk okuduğumda sarsıldım. Üç yaşındaki oğullarının tacize uğradığından şüphe eden bir ailenin hikayesi işleniyor. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaşanan vakaları, mağduriyetleri, kurbanları düşününce, mutlaka çevirmeliyim dedim. Çocukların cinsel istismarından duyulan endişeyi anlatıyor oyun, ama konuyu sert ve acıtıcı bir dille işlemiyor. Bir şeyleri doğrudan söylemiyor. Tarif etmiyor. Ayrıntı vermiyor. Adeta konunun etrafında dolanarak psikolojik bir gerilim yaratıyor. Başka bir deyişle oldukça makul bir üslup kullanılmış. Aksi takdirde çevirmezdim. Zira ahlaki paniği (moral panic) tiyatro sahnesinden körüklemek istemem. Oldum olası sahnede ölçü ve üslubun gücüne inanmışımdır.

Peki oyundaki annenin, Maddy’nin yaşadıkları sadece bir kuruntu, bir saplantı mı? Onun hezeyanlarının altında nasıl bir gerçeklik var? Bence Maddy’yi bu kaotik noktaya götüren sadece kendi kuruntuları değil. Yaşadığımız çağın doymak bilmez arzuları, sapkınlıkları… Kanımca birçok annede böyle kaygılar var. Nedeniyse duyduğunda insanın kanını donduran, zaman zaman gerçeklik duygusuyla bağını kopartan olaylar. Çünkü insanı insan olduğundan utandıran şeyler yaşanıyor dünyada. Oyunda da bundan üstü kapalı bahsediliyor.

“His” hem çocuklarımızı tam güvenle kime emanet edebiliriz sorusunu soruyor hem de acaba hiç kimseye güvenmemenin daha tehlikeli şeylere yol açıp açmayacağını sorguluyor. Paranoya düzeyinde aşırı korumacılığın hem çocuğa, hem bireyin kendine hem de çevresine zarar verici etkilerinden bahsediyor. Maddy tüm yabancı adamları potansiyel pedofili olarak görüyor ve kendince oğlunu tehlikelerden koruyabilmek için akıl almaz bir yönteme başvuruyor. Oyundan alınabilecek iki güzel ders var. Birincisi; çocuklarımızı ihmal etmeyelim, onları tanıyalım, elimiz hep üzerlerinde olsun, kendilerini nasıl koruyacaklarını öğretelim onlara ve tedbirli olalım. İkincisi; güvensizlik berbat bir şey, içini kemirir insanın. Ama eğer hislerimizi eğitip onların dilini bir nebze de olsa çözebilirsek, tam olarak kavrayamadığımız durumlar karşısında bile doğru kararlar alabiliriz. Bunun için algımız açık, uyanık olmalı. Çevremizde olan biteni, somut gerçekleri iyi değerlendirmeli, dersler almalı, eskilerin deyişiyle insan sarrafı olmalıyız. Sadece ebeveyn olarak değil, genel anlamda önsezimizi, sezgilerimizi güçlendirebilsek iyi olmaz mı? Zaman zaman zihnimizde oluşan kaostan, kararsız ve dengesiz yapıdan kurtulmanın yollarından biri de hislerin dilini çözmek sanırım.

“His” 2015 yılında İngiltere’de Bruntwood Prize Shortlist, 2018 yılında Theatre Award Shortlist’te yer almış ve 2019 yılında Writers’ Guild En İyi Oyun ödüllüne layık görülmüştür. İlk kez 2018 yılında Ediburgh’da, National Theatre Scotland ortaklığıyla, Travers Theatre’da Zinnie Harris rejisiyle prömiyer yapmış ve 2019 yılında Montreal’de Fransızca olarak Théâtre La Licorne’da, Marc-André Thibault’ın çevirisiyle “Madra” adıyla sahnelenmiştir.