Close up

Şiddetinin kaynağını çocukluğunda arayan bir katil, son olmasını yürekten istediği cinayetini işlemeden önce hikayesini tamamen kendi perspektifinden yola çıkarak anlatır. İşlediği suçları sanat ile eşitleyerek bu suçlara üstün bir amaç uyduran bu katil için her şey onun narsisizmi ile ilgilidir. Bu anlatı ile insan kaçırmadan tecavüze, cinayetten ölü seviciliğˆe kadar adamın faili olduğu birçok olay rahatsız edici ayrıntılarıyla açığa çıkar.

Çevirmenin notları :

Koffi Kwahulé’nin 2020’de tek erkek oyuncu için yazdığı Close up metni öncelikle yapısal açıdan yazarın kendine has biçimi dolayısıyla başka bir anlatım, bakış¸ ve oyunculuk biçimi öneriyor. İnsanın oluşundan bu yana erkeğin temsil ettiği bütün arketiplere yakın plan yapıyor. Daha derine inmek istiyor. Bunu, daha önce oyunlarında ve romanında kullandığı Ezekiel isimini verdiği bir katil, tecavüzcü, pedofil ve nekrofil aracılığıyla yapıyor. O bir sanatçı ve bu sefer istediği bir başyapıtı yaratmak istiyor; amacı, bütün yaratıcı eserlerini, hiçbir telif ücreti kabul etmeden, sadece “anlatmak adına, bir şey kanıtlamak, kendisini savunmak için değil”, Hollywood ile paylaşarak, “ Anne, kedi, baba, köpek, çocuklar, kırmızı balık”ın ekran karşısına geçip izleyebileceği bir aile filmi çekilmesini sağlamak.

Yazar, son dönemde her mecrada izlediğimiz, sürekli bir haber olarak izleyip geçtiğimiz bir seri katil hikayesinden yola çıkıyor ve genel bir yanlışlığa dikkat çekiyor. Bu yanlış nerede başladı? Neden Kabil Habil’i öldürdü? Kadının bu savaşta yeri ne? Neye yarıyor? Neye inanıyor/ inandırılıyor? Anne/ Kadın’ın ağlayan ya da orospu gibi olan ya da yuva yıkan ya da histerik alkolik olarak algılanmasının sebebi ne olabilir? Hollywood’un hayatlarımızdaki yeri ne? Bizlere nasıl idoller sunuyor? Hangi maskelerle yaşıyoruz, bu maskeleri atmak mümkün mü? Meme imajı nedir, toplumlarda neyi temsil eder, neden?

Kadının öldükten (öldürüldükten) sonra bile bozulmaya çalışılan bedeni sahnede, aynı anda bir canavar, katil, iyi eğitimli bir oğul, kurban, sanatçı, peygamber olan bir erkek tarafından, sadece dil ile ele alınıyor. Dilde kabul ettiğimiz ve normalleştirdiğimiz kadının erkek tarafından bozulan bedeni, imajı, yeri sert bir gerçeklikle sunuluyor. Ezekiel aynı zamanda seyirciye bir lağım çukurunda olduğumuzu bildiren bir haberci rolünü oynayarak, sanki arada bize yazarın imdadını fısıldayor. Yazar en “zayıf halka” olan, en savunmasız kurbanını (little girl) öldürerek bir başyapıt yaratacağına inanan korkak bir katil arketipi aracılığıyla bize sıradanlaşan şiddeti farklı bir yolla anlatıyor. Oyun bize, tiyatro yoluyla bir jazz kompozisyonu, bir müzik dinletiyor. Cesaretli tınılara gitmekten çekinmeyen, her paragrafın başka bir enstrümana dönüştüğü “klasik jazz” metni olarak tanımlayabiliriz.

Hokuscorpus, İstanbul (2022-2023)