Aristoteles

Tiyatro tarihinin en değerli klasiklerinin ödül kazandığı yıllarda İ.Ö. 300 lü yıllarda geçen oyun, Antigone oyununun dramatik aksiyonu gerçekte yaşanıyor yanılsamasıyla başlar. Perde açıldığında sahnede bir antik yunan tiyatrosunun kulisi görülmektedir. Döner dekorla oyunun bazı bölümlerinde sahnede oynanmakta olan oyundan bir bölüm de görülür. Oynanmakta olan oyun Aristofanes’in Lysistrata adlı oyunudur. Kuliste bulunanlar Lysistrata’yı oynayan oyuncu ve rol arkadaşlarıdır. Sofokles’in Antigone oyununda olduğu gibi, cenazesi gömülmemek üzere cezalandırılmış olan Polyneikes’in ve diğer ölülerin kokusu tiyatroyu da kaplamıştır, oyuncular kuliste kral Kreon’un kararını eleştirmektedirler. Kokuyu biraz olsun azaltmak için tütsü yakıp sahne kenarlarına koyarlar. Kadın rolü oynayan oyuncular peruk, kothurnos ve maske takmaktadırlar. Kuliste Lysistrata’yı oynayan Anatolius’la Probulos’u oynayan Kadmos arasında bir gerginlik vardır. Konuşmalardan anlaşılır ki Kadmos’un kızkardeşi İrene’yle Anatolius arasında bir aşk ilişkisi vardır. Sahne sırası geldiğinde Kadmos’la Anatolius sahneye çıkarlar . Döner sahne (ya da dekor) aracılığıyla oyunları seyirciye döndürülür. Lysistrata oyununda Lysistrata’nın bütün kadınları mücadeleye çağırdığı sahne oynanır.

Anatolius’la İrene’nin buluştukları sahnede İrene’nin ünlü kadın şair Sappho’nun kızlar gurubunda olduğu anlaşılır. Anatolius İrene’ye, Sappho’dan bir dörtlükle aşkını anlatır, İrene abisi Kadmos’un çevrenin etkisinde kalarak kendisini kısıtlamaya çalıştığını söyler. İrene’den ayrılan Anatolius kent meydanına agoraya gider, orada ihtiyarlar kral Kreon’un kararını tartışmaktadırlar. Kimi haklı olduğunu kimi de aksini düşünmektedirler. O sırada karşıdan tutuklanmış olarak muhafızların arasında Antigone görünür. Antigone bir an durup orada bulunanlara ünlü tiradını söyler: “Ey Tebai yurdunun bana vatan olan şehri…”

Anatolius hemen hocası Aristoteles’in gezinti okulu Lyseye gider. Hocasına haberi verir. O sırada başka bir öğrenci de nefes nefese Haimon’un ve Antigone’nin öldükleri haberini getirir. Anatolius hocasından izin ister arkadaşlarıyla buluşmaya koşar, Aristoteles’de kral Kreon’a gidecektir konuşmaya. Anatolius, Kadmos, İrene ve diğer oyuncular buluşup birşeyler yapmak gerektiğine karar verirler. Dört yılda bir kutlanan olimpiyat oyunları öncesi kutsal barış günleri yaklaşmaktadır. Bu şölenlere bir oyun hazırlayıp görüşlerini oyunla aktarmaya karar verirler. Son sahne Sofokles’in Antigone oyununun son sahnesidir. Hepsi rollerini üstlenmiş olarak sahnede yerlerini alır oyunlarını oynarlar…

“Devlet öncelikle adil olmalıdır. Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. Hukuk her şeyin üzerinde olmalıdır” – Aristoteles

Bir bilim, düşün adamı ve sanat tarihi yorumcusu Aristoteles ‘in 2000. doğum yılı nedeniyle yazılan oyunda, Aristo’nun tiyatroya ilişkin kuramları oyun içinde kurgulanarak yer almaktadır. Aristoteles’in ‘kadınların köleler gibi aşağı tabaka olduklarına ve bu nedenle cesaretli rollerde görülmemeleri’ gerektiğine ilişkin kuralı oyun içinde eleştirilir. Lysistrata ve Antigone gibi iki başarılı oyun kahramanının yazıldığı yıllarda Aristo’nun kadınlar için sınırlama getirmeyi önermesi oyun içinde kurguda yerini alır. Oyun, Antigone ve Lysistrata oyunlarından kısa bölümleri dramatik aksiyon içinde kurgulayarak; hem devlet yönetiminin hukuktan ayrılmaması gerektiğini hem de kadının toplum içindeki yerine, barıştan yana olmanın gerekliliğine ve sanatçıların, gençlerin ve kadınların toplum içindeki güçlü varlığına ilişkin iletisini işlemektedir.

Yazar : Gülşen Karakadıoğlu
Tür : Dram
Bölüm : 2 Perde
Oyuncu adedi:  2 kadın – 12 erkek