Cartas de Amor a Stalin

Moskova’da küçük bir apartman dairesinde, yazar Bulgakov vaktini Stalin’e mektup yazarak geçirmektedir. Bulgakov’un eserleri sansürlendiğinden, istediği gibi yazı yazabilmesine ya da Sovyetler Birliği’ni terk etmesine izin vermesi için çaresizce Stalin’i ikna etmeye çalışır. Eşi Bulgakova onu desteklemek için elinden gelen her şeyi yapmaya çalışır. Bayan Bulgakova Stalin’in rolünü oynayarak, eşinin Stalin’i ikna edici mektubu yazabileceğini düşünür. Ama Stalin ona halen cevap yazmamıştır ve Bulgakova da sabırsızlanır. O eşinin, Stalin’e yalvaran mektuplar yazmasındansa, sahnelenmese bile, yeni tiyatro eserleri yazmasına enerjisini harcamasını ister.

Ama Bulgakov’un mektupları Bayan Bulgakova’nın düşündüğü kadar etkisiz değildir. İkinci sahnede, Bayan Bulgakova Stalin’i canlandırırken, telefon çalar, Bulgakov cevap verir, konuşmayı duyduğumuzda arayanın gerçek Stalin olduğunu anlarız. Stalin Bulgakov ile buluşmayı önerir. Buluşma saati ve yeri kararlaştırılırken telefon hattı kopar. İletişimin bu sinir bozucu hali Bulgakov’un kendi hayal dünyasına kaçmasına sebep olur. Bayan Bulgakova Sovyetler Birliği’nden kaçmanın pratik yollarını ararken, Bulgakov günlerini telefonun yanında, Stalin’in onu geri arayıp buluşmayı kesinleştirmesini bekleyerek geçer. Telefon asla çalmaz, bu da bize herşey Bulgakov’un hayal dünyasından çıkma mı değil mi diye düşündürür. Aslında, Bulgakov kısa bir süre sonra hayali Stalin’i duymaya ve görmeye başlar. Bu Stalin sadece Bulgakov ile seyirci tarafından görülmektedir ama Bayan Bulgakova onu hiç göremez. Bazen Stalin Bulgakov’u destekler ve ona zamanın diktatörüne “mükemmel” mektubu yazmasında yardımcı olur. Bazen de, hayali karakter acımasız ve kaprislidir, Bulgakov’a neden başka ülkelere seyahat edemeyeceğine dair sahte bilgiler verir.

Oyun ilerledikçe, Bulgakov Stalin ile olan konuşmalara daha fazla kendini kaptırır. Arkadaşı yazar Zamiatin onunla vedalaşmak için ziyaret ettiğinde onu güçlükle tanır. Zamiatin de Stalin’e mektup yazmıştır. Bulgakov’un aksine Zamiatin’e Sovyetler Birliği’nden çıkma izni verilmiştir. Bulgakov telefonun yanında oturmaya ve mekuplar yazmaya devam eder. Ama bu mektupları asla göndermez mektuplar sahneyi kaplar. Sonunda Bayan Bulgakova ülkeden ayrılmanın bir yolunu bulur. Bulgakovla birlikte gitmeyi çok ister, ama Bulgakov halen telefonun çalmasını beklemektedir. Sonunda, hayali Stalin’in sansür hakkında ahkâm kesmesini dinlerken umutsuzca susmak zorunda kalır. Ama buna rağmen içinde halen küçük bir umut kırıntısı vardır. Bayan Bulgakova kocasını sonsuza dek terk etmeden evvel, giderken Bulgakov’un yazdığı en son oyunu yanına alır. Belki de saplantılı derecede bağlı olduğu mektuplarına ,hayalindeki Stalin’e ve bir daha asla çalmayan telefona rağmen, bu yolla Bulgakov’un sesi sanatı ile yaşayabilecektir.

Çevirmenin notları :

İspanyol Çağdaş Dramatik Edebiyatının en önde gelen yazarlarından biri olan Juan Mayorga’nın ödüllü ve en tanınmış oyunlarından “Stalin’e Aşk Mektupları” yazıldığı günden beri yirmiden fazla ülkede sahnelenmiştir. Oyun, sanat ve güç arasındaki ilişkiyi irdelemesinin yanı sıra alt metinde anlatılan bir sanatçıyı yok etmek için onu öldürmek ya da sürgün etmek gerekmediğini, onu yok etmek için onu bağımlı kılmanın yeterli olduğu mesajını içerir. Oyunda Stalin Bulgakov’u kendine bağımlı kılar, bir nevi o da bağımlıdır: Roman ve oyun yazmayı bırakır ve hiç durmadan Stalin’e mektuplar yazar. Tiran, onun yaratıcı olma ihtimalinden bile mahrum bırakmıştır. Otorite, özellikle de totaliter rejimler, gerçeği söylemek isteyen insanın ruhunu yok edecek farklı yöntemlere sahiptir.