Three Voyages of the Lobotomobile

Amerikan lobotomisinin öncüsü Doktor Walter Freeman’ın kendi geliştirdiği yöntemle buz kıracağı ve çekiçle uyguladığı transorbital lobotomiyi yaymak ve tanıtmak amacıyla tüm ülkeyi kapsayan seyahatleri, prosedür süreci ve gerçek yaşamına dair çarpıcı bir oyun.

Ömrü boyunca akıl hastalığına çare bulma arzusuyla yanıp tutuşan Dr. Freeman sonunda kendi yöntemini geliştirir. Tesadüfen evde bulduğu buz kıracağı ile yola çıkan Freeman bunu kafatasından itebilmek için bir de çekiç kullanır. 14 Eylül 1936’da Freeman, beyin cerrahı Dr. James Watts ile beraber Amerika’nın ilk lobotomi ameliyatını gerçekleştirir. Freeman uyguladığı prosedürün psikozdan depresyona, nevrozdan suçluluğa kadar pek çok rahatsızlığa çare olduğuna ikna olmuştur. Ve şiddetle tavsiye ettiği bu uygulamanın tanıtımı için propaganda yapmaya başlar. Ülkeyi gezerek sunumlar yapar. Çok geçmeden Freeman ve Watts gazetelerin ön sayfalarında yerlerini almaya başlar.

Anestezi yerine elektroşok kullanan doktorun lobotomileri yaklaşık 10 dk sürmekte ve bazen günde 25 hastaya lobotomi yapmaktadır. Hastalarını elektroşokla uyuşturuyor ve Orbital tabakayı geçebilmek için buz kıracağını çekiçle hafifçe vurması yeterli oluyordu ona göre. Ve buz kıracağı içeri daldığında kafatasını kırmadan olabildiğince ileri geri hareket ettiriyordu. Böylece önlobların bağlantısını kesiyordu. Ameliyat sonrası ise hasta yakınlarına “hastalara birer güneş gözlüğü almalarını” tavsiye ediyordu.

Operasyondan dört saat sonra hasta herhangi bir endişe ya da kaygı duygusu olmadan dönüşmüş oluyordu. Gerçekte bu uygulama pek çok hastanın sakat kalmasıyla, bitkisel hayata girmesiyle ya da geri kalan hayatlarında vejetatif durumda minimal beyin aktivitesiyle hiçbir şeyin farkına varmadan ya da çocuk gibi davranmalarıyla sonuçlanıyordu.

Freeman duyguların aşırı yüklenmesinin akıl hastalıklarına yol açtığına ve beyindeki bazı sinirlerin kesilerek aşırı duygu yüklenmesinin ortadan kaldırılarak kişinin stabilize edileceğine inanıyordu. Bilincin yükünden kurtulmanın akıl hastalıklarına çare olduğunu düşünüyordu. Yaptığı işi çok önemseyen büyük bir hayır işlediğini düşünen Freeman hastalarının operasyon öncesinde, operasyon sırasında ve sonrasında fotoğraflarını çekiyor ve dosyalıyordu.

Yaptığı işin doğruluğuna yürekten inanan Doktor Freeman ömür boyu akıl hastanelerine mahkum insanları kurtarıp evlerine, ailelerine kavuşturduğuna inanır. Ve yöntemini tanıtmak üzere minübüsten bozma karavanı lobotomobil ile tüm ülkeyi gezer, yönteminin tanıtımını yapar ve öğretir. Onun sayesinde Lobotomi Amerika genelinde sıklıkla uygulanmaya başlar.
Onun yöntemi yönetilebilir bir kişilik yaratma fikrinin öncüsü oldu. Doğum sırasında herkese lobotomi yapılsa dünyada acı kalmazdı. Ancak sonuçlar hiç de Freeman’ın iddia ettiği gibi değildir aslında. Sonunda 1967 yılında operasyon yapması yasaklanana kadar 3500 kadar hastaya yöntemini uygular. Operasyon yapamadığı dönemde de yine sefere çıkar ve eski hastalarını ziyaret edip durumlarını belgeler. Son anına dek akıl hastalıklarına çare bulduğuna inanmaya devam eder.

Yazar Hakkında:

Park Ridge Illinois doğumlu George Brant lisans eğitimini Northwestern Üniversitesi’nde tamamladı. Ardından yüksek lisansını Texas Üniversitesi Michener Center’da yazarlık alanında yaptı. Bol ödüllü yazarın oyunları Amerika’da pek çok başarılı topluluk tarafından sahnelendi. Amerika dışında Avrupa’da İngiltere, Almanya, İspanya’da, Avustralya’da ve ayrıca İsrail’in de aralarında bulunduğu pek çok ülkede oyunları sahnelenen yazar dünya çapında pek çok değerli ödül aldı. Seçtiği ilginç konular, etkileyici diyalogları, sahici karekterleriyle eleştirmenlerin ve seyircilerin beğenisini kazanan yazarın oyunları (Grounded ve Three Voyages of the Lobotomobile) ilk kez Türkçe’ye çevrildi.

Sahnelendiği Tiyatrolar

Devlet Tiyatroları, Bursa (2023-2024)