Garnizonda Bir Olay

Yapıt Hakkında

İçinde altı hikâye bulunan kitap iki bölümdür. İlk üç hikâye Garnizonda Bir Olay, öbür üç hikâye Çemberler genel başlığını taşır. İlk bölümün birinci hikâyesi Yangın’da olay, sondan başa doğru anlatılıyor: Jandarma karakolunda iki yangın kovası üzerindeki tahtaya oturtulmuş kadın, görümcesiyle âşıkını yakmaya teşebbüsten sanıktır: Pazarcık’lı Satılmış, askerlik dönüşü bir yaz günü şehre iş tutmaya giderken yol üstünde Fadime’nin kulübesini görmüş, kadından su istemiş, odunlarını kırmış, yemek yemiş, sonra da kadının yanında kalmıştır. Fadime duldur, sessiz ve toy bir kız olan görümcesi Durdu ile oturmaktadır. Satılmış, zamanla Durdu’ya da göz koyar. Fadime onları bir gece samanlıkta sevişmiş, uyurlarken görünce samanları tutuşturur. İkisi yara bere içinde kurtulmuş ve Fadime bu yüzden yakalanmıştır. Garnizonda Bir Olay, birinci bölümün ikinci hikâyesidir: Olay Kırıkkale’de geçer. Çelik fabrikasında frezeci Ahmet Usta’nın kızı Muhsine, annesinin ölümü üzerine büsbütün serbest kalır, gençleri ayartır; bir gece, evinde beş kişinin saldırısına uğrar, sedye ile garnizon revirine götürülür. Suçluları ele vermez Muhsine. Olaydan dört gün sonra Ahmet Usta, kızını, çocuklarını alır; Kayseri’den gelen trenle Kırıkkale’den ayrılır. Yarıda hikâyesi, 1939 Mart’ında Zonguldak’tan İstanbul’a, Yıldız Harb Akademisi’nde kurulu askerî mahkemeye gönderilen yazar Ali Muhsin’in hayatından, hayal-gerçek karışımı bir bölümdür. Kitabın geri kalan üç hikâyesine (Çemberler I, II, III) yazarın, Cinsel Oyun (1960) ve Bir Gün Büyüyeceksin (1966) romanlarında genişliğine anlattığı olayların özeti ve minyatürü gözüyle bakılabilir.

Kaynak: Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü / Behçet Necatigil