Conference of Birds, The

Farid Uddi Attar ‘ın şiirinden hareketle Jean-Claude Carrière & Peter Brook tarafından yazılmıştır. La Fontain’in çıkış noktası olarak görebileceğimiz, doğunun ezoterik felsefesinin, tasavvuf edebiyatının en önemli eserlerinden biri olan, Feridüddin Attar’ın Mantık Al-Tayr (Kuş Dili) eserinden yola çıkan Kuşlar Meclisi (The Conference of the Birds) Peter Brook ve Jaen-Claude Carriere tarafından oyunlaştırılmıştır. İnsanın içsel yolculuğunun metaforik olarak anlatıldığı eser, Brook ve ekip arkadaşları tarafından Afrika yolculuğunda geliştirilmiş, yeni bir tiyatro anlayışının arayışı ile oyuncuların birebir yaşadığı zorluklar, bu eseri onlar için ruhsal bir sınava dönüştürmüş, böylece oyunun anlamının altı daha da çizilmiştir.

Attar, Mantık al-tayr ile temsili olarak, Sufi metafiziğinin başlıca düşüncesi olan, vahdet-i vücut (varlık birliği) inancını anlatmaktadır. Gerçek hayatta olduğu gibi, trajik olanla, komik olan bu oyunda içiçedir. Diğer adı çavuş kuşu olan Hüdhüd klavuzluğunda kuşlar, kralları Simurg’u bulmak için Kaf dağının ardına doğru zorlu bir yolculuğa çıkarlar. Yolda binbir zorlukla karşılaşırlar. Her zorluk bir öğretidir. Krallarını aramak demek, kendilerini aramak demektir aynı zamanda. Yolculuklarında bir sürü yaratık ve insanla karşılaşırlar, hepsinin sonunda bir adım daha ilerlerler.

Annemarie Schimmel, Attar’ın eseri için, “Kuşların kralı Simurg’u bulmak üzere zahmetli bir yolculuğa girişmiş otuz kuş, sonunda kendilerinin Simurg (sî murg = otuz kuş) olduğunu anlar. Bu tasavvuf edebiyatında ruhla ilahî zatın özdeşliği tecrübesini olağanüstü bir şekilde ifade eden en ustalıklı cinastır.” demiştir. (Annemarie Schimmel, İslamın Mistik Boyutları, s. 300.)

Attar’dan çok etkilenmiş olan Mevlana, Pers Mitolojisi kaynaklı, azim, sabır ve irade sembolu olan Simurg için şöyle demiştir: ”Onu hristiyanların haçında bulmaya çalıştım ama orada değildi. Hintlilerin mabedine eski pagadolara gittim, hiçbirinde en ufak izine rastlayamadım. Dağları, vadileri gezdim, ne doruklarda, ne de derinlerde bulabildim onu. Mekke’ye Kabe’ye gittim orada da değildi. Alimlere, filozoflara sordum, idraklerinin ötesindeydi. Derken kalbimin içine baktım…Orada öylece durmaktaydı. O bulunabilecek başka hiç bir yerde değildi…”